Η αποτελεσματική χρήση του ραντάρ αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ασφαλή ναυτιλία, ειδικά σε προχωρημένα ναυτικά περιβάλλοντα όπου απαιτείται υψηλή ακρίβεια εντοπισμού στόχων και αποφυγή συγκρούσεων. Η βέλτιστη ρύθμιση παραμέτρων όπως το κέρδος (gain), ο θόρυβος θάλασσας (sea clutter) και ο θόρυβος βροχής (rain clutter) είναι απαραίτητη για την αύξηση της αξιοπιστίας του ραντάρ και τη μείωση των ψευδών σημάτων.
Το κέρδος ελέγχει την ενίσχυση του σήματος που λαμβάνει το ραντάρ. Εάν το κέρδος είναι πολύ υψηλό, το σύστημα ενισχύει όχι μόνο τα σήματα στόχων αλλά και τον θόρυβο παρασκηνίου, προκαλώντας υπερβολική απεικόνιση "χιονιού" και ψευδών αντικειμένων. Αντιθέτως, πολύ χαμηλό κέρδος μπορεί να οδηγήσει σε απουσία ανίχνευσης μικρών ή απομακρυσμένων στόχων.
Η βέλτιστη ρύθμιση επιτυγχάνεται προοδευτικά, ξεκινώντας με χαμηλό κέρδος και σταδιακή αύξηση μέχρι το ραντάρ να εμφανίσει καθαρή εικόνα των στόχων χωρίς ψευδή σήματα. Ο έμπειρος χειριστής πρέπει να χρησιμοποιεί οπτική κρίση και τις ενδείξεις της οθόνης για τη σωστή ρύθμιση.
Ο θόρυβος θάλασσας δημιουργείται από την ανακλαστικότητα των κυμάτων και των ρευμάτων που αποδίδουν ψευδή σημεία κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Το φαινόμενο αυτό επιδεινώνεται σε κύματα μεγάλης έντασης και σε υψηλές συχνότητες ραντάρ, ειδικά στα X-band.
Για τη μείωση του sea clutter χρησιμοποιούνται φίλτρα ρυθμιζόμενης ευαισθησίας και προσαρμοσμένα φίλτρα απωθητικών κυμάτων, ενώ συχνά η χαμήλωση του κέρδους στην περιοχή της επιφάνειας της θάλασσας βελτιώνει την απεικόνιση στόχων.
Η βροχή προκαλεί θόρυβο ραντάρ καθώς οι σταγόνες ανακλούν τα σήματα και δημιουργούν παρεμβολές. Το rain clutter συνήθως εμφανίζεται ως περιοχές με αυξημένη φωτεινότητα και μπορεί να συγκαλυφθεί η θέση άλλων στόχων.
Τα ραντάρ προσφέρουν ειδικές λειτουργίες απόρριψης (rain clutter rejection), όπως αύξηση των κατωφλίων ανίχνευσης και προσαρμογή της επεξεργασίας σήματος, ώστε να διαχωρίζουν τα γνήσια αντικείμενα από τα σταγονίδια της βροχής. Η χρήση συχνοτήτων χαμηλότερης ζώνης (S-band) βοηθά στην μειωμένη ευαισθησία σε βροχόπτωση σε σχέση με τα X-band ραντάρ.
Η σωστή ρύθμιση του ραντάρ απαιτεί κατανόηση των φυσικών φαινομένων που επηρεάζουν το σήμα, της εργονομίας του εξοπλισμού και της εμπειρίας του χειριστή. Η προσεκτική διαχείριση του κέρδους, του sea clutter και του rain clutter αυξάνει την ακρίβεια εντοπισμού, μειώνει τους κινδύνους συγκρούσεων και ενισχύει την ασφάλεια πλοήγησης στο απαιτητικό ναυτικό περιβάλλον.